Bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Ở nước ta, cây cà phê là một trong những loại cây công nghiệp chủ lực. Tuy nhiên, trong quá trình canh tác, bà con nông dân thường phải đối mặt với nhiều loại sâu bệnh trên cây cà phê. Một trong những bệnh hại nghiêm trọng phải kể đến là bệnh gỉ sắt trên cây cà phê. Đây là một loại bệnh hại khá phổ biến trên cây, vừa làm ảnh hưởng đến sản lượng, chất lượng của cà phê. Vậy bệnh gỉ sắt là gì? Làm sao để quản lý bệnh gỉ sắt hiệu quả? Mời cả nhà cùng tìm hiểu qua bài viết mà Nhà Bè Agri chia sẻ ngày bên dưới.
Mục lục
1. Nguyên nhân gây bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Do nấm Hemileia vastatrix chuyên ký sinh trên cây cà phê gây ra. Sợi nấm là nguồn lây nhiễm ban đầu. Bào tử hạ là nguồn lây lan trên đồng ruộng. Bào tử hạ lan truyền dễ dàng nhờ gió, mưa và côn trùng.
Nguồn bệnh chủ yếu tồn tại trên cây trồng, tàn dư cây bệnh và ký chủ phụ
2. Điều kiện phát sinh bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Độ ẩm và nhiệt độ là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của nấm Hemileia vastatrix. Bởi vì nước là yếu tố quan cho sự nảy mầm và phát tán của bào tử nấm.
Nhiệt độ là yếu tố thứ 2 có liên quan đến mức độ nghiêm trọng của bệnh gỉ sắt trên cây cà phê. Nếu quá lạnh (dưới 15°C), các bào tử sẽ không thể nảy mầm và tương tự như vậy, nếu trời quá ấm (hơn 35°C) thì nấm phát triển chậm. Nhiệt độ tối ưu nhất cho sự tăng trưởng và tăng sinh của rỉ sắt là từ 21-25°C (Nutman et al. 1963).
Do vậy, bệnh gỉ sắt thường xuất hiện vào đầu mùa mưa và phát triển mạnh khi gặp điều kiện nhiệt độ và độ ẩm thích hợp với mức nhiệt độ từ 22-24 độ C và độ ẩm cao từ 80-90%.
Vào mùa khô, các bào tử nấm có thể ẩn mình lưu trú trên lá qua nhiều tháng sau đó vào mùa mưa thì bắt đầu nảy mầm, sinh trưởng, sinh sôi để tạo thành tạo thành những đốm tròn (khuẩn lạc) màu vàng hoặc cam ở mặt dưới lá – giống như gỉ sắt.
Bào tử nấm thường di chuyển từ cây này sang cây khác giờ bay theo gió, nước mưa, nước tưới, lây qua côn trùng trung gian hoặc qua các hoạt động khi nông dân chăm sóc vườn cà phê như cắt tỉa cành, thu hoạch trái,..
3. Triệu chứng gây hại của bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Thông thường, vết bệnh là những điểm màu trắng đục hoặc chấm nhạt ở mặt dưới của lá ở giai đoạn mới chớm bệnh. Khi vết bệnh phát triển, ở trên mặt lá thường bị mất màu xanh, phía dưới lá có một lớp bào tử và sợi nấm xốp màu vàng da cam tươi.
Các vết bệnh gỉ sắt bắt đầu xuất hiện ở mặt dưới của lá cây. Những vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu vàng nhạt, sau đó chuyển sang màu cam và có thể cháy. Các vết bệnh có thể liên kết với nhau, có dạng vòng tròn đồng tâm và làm cho lá bị úa và rụng. Khi bệnh nặng, cây rụng hết lá và chết.
4. Tác hại của bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Khi nấm lần đầu tiên xâm chiếm trên cây cà phê, nó xuất hiện một sự đổi màu nhẹ ở mặt dưới của lá. Những đốm màu này nhanh chóng chuyển sang màu vàng, sau đó là một lớp “bụi” màu cam – tức các bào tử trưởng thành. Khi các đốm gỉ sắt to dần, và chiếm phần lớn diện tích lá, khả năng quang hợp, trao đổi chất của lá suy giảm, làm lá rụng sớm. Trong trường hợp nghiêm trọng, nấm có thể xuất hiện trên chồi non hoặc quả.
Và khi mất đi diện tích lá tối ưu, nó không có khả năng duy trì chu trình trao đổi chất thông qua quá trình quang hợp và tích lũy dưỡng chất (hoặc các tài nguyên thích hợp) cho quá trình nuôi quả. Đồn điền cà phê sẽ mất năng suất ngay cả vài năm sau khi dịch bệnh gỉ sắt quét qua
Bệnh gỉ sắt ảnh hưởng mạnh nhất đến cà phê Arabica và khoảng 50% trên cà phê Robusta. Bệnh gây hại trên lá, làm lá rụng, cây kiệt sức, sản lượng kém và có thể chết.
5. Các biện pháp quản lý bệnh gỉ sắt trên cây cà phê
Để có thể quản lý hiệu quả bệnh gỉ sắt trên cây cà phê, bà con cần áp dụng các biện pháp quản lý phòng trừ tổng hợp dịch hại để mang lại hiệu quả cao. Dưới đây, Nhà Bè Agri xin chia sẻ đến quý bà con một số biện pháp.
- Chọn giống kháng gỉ sắt là cách hiệu quả ngay từ ban đầu.
- Thường xuyên vệ sinh vườn sau quá trình thu hoạch để cải tạo đất và diệt trừ mầm bệnh tồn tại. Và thường xuyên thăm vườn để phát hiện bệnh gỉ sắt trên cây cà phê kịp thời.
- Trồng cây với mật độ thích hợp, tỉa tán, tạo cành, dọn vườn giúp vườn cây luôn thông thoáng, khô ráo.
- Tạo bóng che để điều chỉnh ánh sáng hợp lý từ đầu mùa mưa, hạn chế nấm phát triển.
- Tỉa bỏ những bộ phận bị bệnh đem tiêu hủy xa vùng trồng cà phê
- Bón phân cân đối, tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục để cung cấp dưỡng chất cho cây thay vì các loại hóa học.
- Khi bệnh xuất hiện mức độ cao, cần lựa chọn thuốc hóa học và phun xịt hợp lý
Xem thêm
Địa chỉ bán béc tưới cây ở Dak Nong
