Các loại bệnh trên cây cà phê cần lưu ý

Cây cà phê là một trong những loại cây trồng chủ lực trong nông nghiệp, đặc biệt ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Tuy nhiên, người nông dân thường xuyên đối mặt với các loại bệnh trên cây cà phê, vì chúng rất dễ phát sinh và ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng. Vậy, các loại bệnh trên cây cà phê cần lưu ý là những loại bệnh nào? Mời bà con cùng Nhà Bè Agri cùng tìm hiểu tất tần tật về các loại bệnh hại thường gặp và biện pháp quản lý chúng nhé.

1. Bệnh gỉ sắt (Hemileia vastatrix) – các loại bệnh trên cây cà phê

1.1. Nguyên nhân gây bệnh gỉ sắt – các loại bệnh trên cây cà phê

Do nấm Hemileia vastatrix chuyên ký sinh trên cây cà phê gây ra. Sợi nấm là nguồn lây nhiễm ban đầu. Bào tử hạ là nguồn lây lan trên đồng ruộng. Bào tử hạ lan truyền dễ dàng nhờ gió, mưa và côn trùng.

Nguồn bệnh chủ yếu tồn tại trên cây trồng, tàn dư cây bệnh và ký chủ phụ

1.2. Triệu chứng gây hại

Bệnh chủ yếu gây hại trên lá bánh tẻ và lá đã trưởng thành. Ban đầu, vết bệnh là những điểm màu trắng đục hoặc chấm nhạt ở mặt dưới của lá. Khi vết bệnh phát triển, ở trên mặt lá thường bị mất màu xanh, phía dưới lá có một lớp bào tử và sợi nấm xốp màu vàng da cam tươi. Khi vết bệnh già bào tử phát tán hết vết bệnh có màu sẫm, có viền vàng bao quanh. Quá trình này lặp lại nhiều lần làm cho vết bệnh có dạng vòng tròn đồng tâm.

Các vết bệnh gỉ sắt bắt đầu xuất hiện ở mặt dưới của lá cây. Những vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu vàng nhạt, sau đó chuyển sang màu cam và có thể cháy. Các vết bệnh có thể liên kết với nhau và làm cho lá bị úa và rụng. Khi bệnh nặng, cây rụng hết lá và chết.

1.3. Tác hại

Bệnh gỉ sắt ảnh hưởng mạnh nhất đến cà phê Arabica và khoảng 50% trên cà phê Robusta. Bệnh gây hại trên lá, làm lá rụng, cây kiệt sức, sản lượng kém và có thể chết.

2. Bệnh lở cổ rễ ( Rhizoctonia solani) – các loại bệnh trên cây cà phê

2.1. Nguyên nhân gây bệnh lở cổ rễ – các loại bệnh trên cây cà phê

Nguyên nhân chính gây bệnh lở cổ rễ là do hai loại nấm Rhizoctonia solani và Fusarium spp. Những loại nấm này sinh trưởng mạnh trong môi trường đất ẩm ướt, thoát nước kém và khi nhiệt độ trong khoảng từ 25°C đến 30°C. Đặc biệt, những vườn cà phê có đất bị đọng nước lâu ngày, hoặc có độ pH thấp, là môi trường lý tưởng để nấm phát triển.

2.2. Triệu chứng gây hại

Bệnh gây hại cho cây con trong vườn ươm và cây 1, 2 tuổi. ở cây con trong vườn ươm phần thân tiếp giáp với mặt đất (cổ rễ) bị thối đen và teo lại. Nếu bệnh xuất hiện trong thời kỳ kiến thiết thì cây vàng lá, sinh trưởng chậm, một phần cổ rễ bị khuyết dần.

2.3. Tác hại

Khi bệnh nặng, vùng bị nhiễm bệnh sẽ lan rộng xuống rễ và lên phần thân gốc, làm cây mất khả năng hấp thu dinh dưỡng.

Lá cây bắt đầu vàng úa, rụng dần và cây có xu hướng ngừng phát triển. Ở giai đoạn cuối, khi phần lớn rễ đã bị phá hủy, cây sẽ chết từ từ. 

Bệnh lở cổ rễ không chỉ làm giảm năng suất mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng trái cà phê. Trái cà phê từ những cây bị nhiễm bệnh thường nhỏ, khô héo, mất màu sắc tự nhiên 

3. Bệnh nấm hồng (Corticicum salmonicolor) – các loại bệnh trên cây cà phê

3.1 Nguyên nhân gây bệnh nấm hồng – các loại bệnh trên cây cà phê

Nguyên nhân chính dẫn đến sự xuất hiện của bệnh nấm hồng trên cây cà phê là do nấm Corticium salmonicolor. 

Nấm hồng cà phê thường xuất hiện khi độ ẩm không khí cao và nhiệt độ dao động trong khoảng 20-30°C. 

Bên cạnh đó, việc trồng cây cà phê với mật độ dày đặc, thiếu sự thông thoáng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển. Khi các điều kiện này kết hợp với việc cây cà phê không được chăm sóc thường xuyên, nấm hồng sẽ dễ dàng lây lan và gây hại.

3.2. Triệu chứng gây hại

Bệnh nấm hồng trên cây cà phê có những biểu hiện khá rõ ràng. Ban đầu, người nông dân có thể quan sát thấy những đốm trắng hoặc hồng xuất hiện trên cành cây. Khi bệnh nặng, những đốm này dần dần lan rộng và tạo thành lớp men màu trắng hoặc hồng bao phủ cành cây. Khi nấm phát triển mạnh, cành cây sẽ khô héo, nứt nẻ và cuối cùng là chết.

Trên trái thì thường khô đen, rụng và đặc biệt trên bề mặt trái còn có những bào tử nấm li ti màu hồng mịn.

3.3. Tác hại

Bệnh nấm hồng có thể không làm chết cây ngay lập tức, nhưng nó sẽ làm cây suy yếu dần và mất khả năng sản xuất trái chất lượng. Điều này không chỉ làm giảm sản lượng mà còn ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân.

4. Bệnh thán thư – các loại bệnh trên cây cà phê

4.1. Nguyên nhân gây bệnh thán thư – các loại bệnh trên cây cà phê

Bệnh do nấm bệnh Colletotrichum gây hại. Bệnh thán thư phổ biến trên nhiều loại cây trồng và trên cây cà phê, gây hại trên tất cả bộ phận cây trồng (thân cành, hoa, lá, quả).

4.2. Triệu chứng gây hại

Bệnh thán thư có thể gây hại nhiều bộ phận của cây, nhưng chủ yếu vẫn là trên quả. Một số dấu hiệu nhận biết bệnh:

Trên lá: Ban đầu vết bệnh là những đốm tròn màu nâu đen, sau đó lan rộng dần, trên đó có các vòng đồng tâm. 

Trên cành: Ban đầu vết bệnh chỉ là những đốm nhỏ màu nâu hơi lõm xuống ở những đốt giữa cành. Sau đó bắt đầu lan rộng hết chiều dài của đốt. Những vị trí bị bệnh chuyển thành màu nâu đen, làm lá bị rụng, cành bị khô rồi chết.

Trên quả: Bệnh thường tấn công mạnh ở giai đoạn quả đã trưởng thành. Ban đầu vết bệnh chỉ là một đốm tròn nhỏ màu đen, hơi lõm xuống. Sau đó lan rộng khắp vỏ quả, ăn sâu vào trong nhân làm quả bị thối, khô đen và rụng sớm. 

4.3 Tác hại

• Cây mất khả năng hấp thụ ánh sáng trong quá trình quang hợp, quang hợp kém.

• Khô cành, lá rụng sớm, rụng trái non, thối trái,…

• Suy kém khả năng sinh trưởng và phát triển.

• Suy giảm năng suất và chất lượng quả cà phê.

5. Các biện pháp quản lý các loại bệnh trên cây cà phê

Để có thể phòng trừ hiệu quả các loại bệnh trên cây cà phê, bà con cần áp dụng các biện pháp quản lý phòng trừ tổng hợp dịch hại để mang lại hiệu quả cao. Dưới đây, Nhà Bè Agri xin chia sẻ đến quý bà con một số biện pháp.

• Chọn giống cây cà phê khỏe và sạch bệnh.
• Trồng cây mật độ vừa phải, không quá dày, cắt tỉa tạo tán để tạo độ thông thoáng vườn.
• Hệ thống thoát nước tốt, tránh ngập úng cục bộ.
• Thường xuyên tỉa bỏ những cành bị sâu bệnh. Tỉa bỏ những cành nằm sâu trong tán lá không có khả năng ra quả.
• Tỉa bớt cây che bóng trong mùa mưa để vườn luôn thông thoáng và khô ráo, hạn chế nấm bệnh phát triển.
• Tưới đủ nước cho cây, không tưới quá sớm hoặc quá muộn vì sẽ ảnh hưởng đến sự phân hóa mầm hoa.
• Bón phân cân đối và hợp lý giữa đạm, lân, kali (NPK). Bổ sung các nguyên tố trung vi lương hợp lý như Mg, Ca, Bo, Mg, Zn…
• Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma phối trộn phân hữu cơ để bón cho cây cà phê.
• Khi bệnh xuất hiện mức độ cao, cần lựa chọn thuốc hóa học và phun xịt hợp lý.

Xem thêm

• Cây cà phê
• Kỹ thuật tưới cà phê tự động