Hướng dẫn phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả

Bệnh thán thư (Anthracnose) là một trong những dịch hại phổ biến và nguy hiểm nhất đối với cây sầu riêng, đặc biệt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, mưa nhiều của Việt Nam. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh có thể gây cháy lá hàng loạt, khô cành, rụng hoa và rụng trái non, làm giảm năng suất và chất lượng trái sầu riêng một cách nghiêm trọng. Vậy nên, Nhà Bè Agri sẽ chia sẻ đến quý bà con các hướng dẫn phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả từ nhận diện triệu chứng, xác định nguyên nhân đến áp dụng các biện pháp canh tác, hóa học và đặc biệt là ứng dụng công nghệ Drone hiện đại.

1. Triệu chứng điển hình của bệnh thán thư trên cây sầu riêng 

Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum spp. (chủ yếu là C. gloeosporioides) gây ra và tấn công hầu hết các bộ phận của cây sầu riêng ở mọi giai đoạn, đặc biệt là vào thời điểm cây ra đọt non, lá non và giai đoạn ra hoa, đậu trái.

1. 1. Triệu chứng trên lá

• 

  Trên lá non: Đây là giai đoạn mẫn cảm nhất. Vết bệnh ban đầu là những đốm nhỏ màu nâu đậm hoặc đen, thường xuất hiện ở chóp lá, rìa mép lá, sau đó lan dần vào trong.

• Trên lá già/bánh tẻ: Vết bệnh thường có hình tròn hoặc bầu dục, màu xám hoặc nâu, xung quanh có quầng vàng nhạt. Trên vết bệnh có thể thấy các hạt nhỏ li ti màu đen, chính là ổ bào tử của nấm.

1.2. Triệu chứng trên hoá

• Hoa sầu riêng là bộ phận rất dễ bị tấn công bởi thán thư. Vết bệnh xuất hiện trên cuống hoa và cánh hoa dưới dạng đốm nâu hoặc đen..

1.3. Triệu chứng trên trái

• Trái non: Bệnh thường tấn công ở cuống trái hoặc hốc gai. Vết bệnh là đốm đen nhỏ, khô, làm cuống trái bị khô héo dẫn đến rụng trái non hàng loạt.
• Trái lớn/Trái chín: Vết bệnh xuất hiện dưới dạng đốm nâu tròn hoặc hình bất định, lõm xuống và chuyển sang màu đen.

2. Nguyên nhân và điều kiện phát triển bệnh thán thư

Hiểu rõ triệu chứng và nguyên nhân giúp bà con chủ động phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả.

2.1. Tác nhân gây bệnh

Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum spp. gây ra. Đây là loại nấm đa ký chủ, có thể tồn tại và gây hại trên nhiều loại cây trồng khác nhau, khiến việc kiểm soát trở nên khó khăn.

2.2. Một số điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển

• Độ ẩm cao: Độ ẩm không khí trên 85% (thường xuyên xảy ra vào mùa mưa, sáng sớm có sương mù, hoặc tưới nước lên tán cây vào chiều tối) là môi trường lý tưởng để nấm sinh sôi.
• Nhiệt độ lý tưởng cho nấm phát triển là từ 25°C đến 30°C.
• Cây trồng mật độ dày, ít được cắt tỉa cành tạo tán làm cho vườn thiếu ánh sáng, không khí không lưu thông, độ ẩm bên trong tán luôn cao.
• Cây sầu riêng bị bón thừa phân Đạm (N) sẽ ra đọt non ồ ạt, lá mềm yếu, mỏng manh, dễ bị nấm bệnh tấn công. Cây thiếu Kali và Canxi cũng làm giảm sức đề kháng tự nhiên.
• Nấm bệnh tồn tại trên tàn dư thực vật (lá, cành, hoa bị rụng) và trong đất, là nguồn lây nhiễm cho vụ sau.
• Vết thương do côn trùng chích hút (rầy, bọ trĩ) tạo ra là cửa ngõ hoàn hảo cho bào tử nấm xâm nhập.

3. Biện pháp phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh là một trong những yếu tô quan trọng ản hưởng đến các biện pháp phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng. Phòng bệnh luôn hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn chữa bệnh. Bà con cần kết hợp linh hoạt các biện pháp sau:

3.1. Biện pháp canh tác – phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả

• Vệ sinh vườn: Thường xuyên thu gom và tiêu hủy triệt để lá, cành, hoa, quả bị bệnh rơi rụng để loại bỏ nguồn bệnh lây lan.
• Cắt tỉa tạo tán: Đây là biện pháp cốt lõi.
  • Cắt tỉa cành tạo tán ngay sau thu hoạch và trước mỗi đợt cây ra đọt mới.
  • Loại bỏ cành già, cành mọc xiên, cành vô hiệu, cành khuất trong tán để giúp ánh sáng lọt vào, gió lưu thông, làm giảm độ ẩm trong vườn.
• Quản lý nước và độ ẩm:
  • Hạn chế tối đa việc tưới nước lên tán cây, đặc biệt vào chiều tối.
  • Đảm bảo hệ thống thoát nước vườn luôn hoạt động tốt trong mùa mưa, tránh ngập úng.
• Bón phân cân đối:
  • Hạn chế bón thừa Đạm (N): Phân đạm thúc cây ra đọt non, lá non quá nhiều dễ bị thán thư tấn công.
  • Tăng cường Kali và Canxi (Ca): Bổ sung các nguyên tố này giúp vách tế bào cứng cáp hơn, tăng khả năng chống chịu bệnh.
  • Bón phân hữu cơ và chế phẩm sinh học chứa Trichoderma để cải tạo đất, tăng cường vi sinh vật có lợi.

3.2. Biện pháp hóa học – phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng hiệu quả

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật là phương pháp hiệu quả nhất để kiểm soát dịch bệnh bùng phát. Nguyên tắc là phòng trước, trị sau.

4. Ứng dụng công nghệ: Phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng bằng máy bay không người lái (drone)

Việc canh tác sầu riêng với cây trưởng thành có chiều cao vượt trội, tán rậm rạp khiến phương pháp phun thủ công không thể phát huy hiệu quả. Giải pháp công nghệ Drone nông nghiệp đã thay đổi hoàn toàn cách phòng trừ bệnh thán thư trên cây sầu riêng.

Drone (UAV) là công cụ lý tưởng để khắc phục những hạn chế của phun xịt truyền thống, đặc biệt với bệnh thán thư:

• Hiệu quả phun thuốc 3 chiều (3D):
  • Các dòng Drone hiện đại như DJI Agras T50, T40 được trang bị hệ thống phun ly tâm, tạo ra hạt sương siêu mịn.
  • Lực đẩy mạnh từ cánh quạt tạo ra luồng gió xoáy, giúp hạt thuốc xuyên qua tầng tán, thẩm thấu đều vào cả mặt trên và mặt dưới lá, cũng như các cành bên trong – những nơi nấm thán thư thường trú ngụ và phát triển.
• Chính xác tuyệt đối và nhanh chóng:
  • Drone phun theo lộ trình được lập trình bằng GPS/RTK, đảm bảo phun thuốc đúng liều lượng, đúng vị trí và không bỏ sót diện tích.
  • Tốc độ phun lên đến 10 – 15 ha/giờ (tùy loại Drone), cho phép bà con xử lý dứt điểm toàn bộ vườn trong thời gian ngắn nhất. Điều này cực kỳ quan trọng khi dịch thán thư lây lan nhanh chóng sau các trận mưa lớn.
• Tiết kiệm chi phí và tài nguyên:
  • Giảm 90% lượng nước sử dụng, tiết kiệm chi phí vận chuyển nước và công pha thuốc.
  • Giảm 20% – 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật nhờ hạt phun siêu mịn, độ bám dính cao và giảm thất thoát.
  • Giảm thiểu chi phí nhân công và công lao động.
• An toàn tuyệt đối:
  • Người nông dân hoàn toàn không phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại, bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Tham khảo thêm:

• Dịch vụ phun thuốc phòng trừ sâu bệnh cho cây sầu riêng bằng máy bay
• Kỹ thuật tưới sầu riêng