Hướng dẫn phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu

Bệnh nấm hồng là một trong những dịch hại nguy hiểm mà bà con nông dân trồng hồ tiêu thường xuyên phải đối mặt. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh này sẽ làm giảm đáng kể năng suất, rút ngắn tuổi thọ vườn tiêu, gây ra thiệt hại kinh tế lớn. Do đó, bà còn cần áp dụng các biện pháp phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu một cách kịp thời và hiệu quả. Vậy làm sao thế nào để phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu hiệu quả? Mời bà con theo dõi bài viết bên dưới của Nhà Bè Agri nhé!

Tham khảo: “Tổng hợp các loại bệnh hại trên cây hồ tiêu thường gặp”.

1. Nguyên nhân gây bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu

Tác nhân gây bệnh nấm hồng chính là nấm Corticium Salmonicolor (hoặc Erythricium salmonicolor). Đây là loại nấm thân gỗ, tấn công hầu hết các cây công nghiệp, bao gồm hồ tiêu.   

Nấm bám chặt trên bề mặt vỏ thân và cành, làm nứt lớp vỏ ngoài và hủy hoại các mạch dẫn bên trong của cây. Sự hủy hoại này gây tắc nghẽn lưu thông nước và dinh dưỡng, làm cho dây tiêu khô dần và cuối cùng là chết cây. Vì thế, việc xử lý bệnh không chỉ dừng lại ở diệt nấm bên ngoài mà còn phải đưa hoạt chất vào sâu bên trong mạch dẫn.   

2. Điều kiện phát sinh bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu

Nấm Corticium Salmonicolor phát triển mạnh mẽ nhất trong điều kiện khí hậu ẩm ướt, điển hình là vào đầu mùa mưa.   

• Khí hậu: Nhiệt độ lý tưởng để nấm phát triển là 28-30 độ C và độ ẩm không khí vượt quá 85%. Mưa kéo dài và độ ẩm cao tạo ra môi trường hoàn hảo cho bào tử nấm lây lan.   
• Dinh dưỡng và canh tác: Vườn tiêu chăm sóc kém, rậm rạp, kém thông thoáng, hoặc thường xuyên bị ngập úng sẽ dễ dàng bị nhiễm bệnh. Đặc biệt, vườn tiêu thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu như phân lân (P) và kali (K) sẽ làm giảm khả năng tự vệ và miễn dịch nội sinh, tạo điều kiện cho nấm xâm nhập.

3. Triệu chứng gây hại của bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu

Việc nhận diện bệnh nấm hồng ngay trong giai đoạn đầu là chìa khóa quan trọng phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu hiệu quả và ngăn ngừa sự lây lan diện rộng. Vậy việc nhận biết và chuẩn đoán bệnh dựa trên các quy tắc nào?

Bà con nên áp dụng quy tắc “nhìn – sờ – kiểm tra vị trí ẩn” để chẩn đoán nhanh chóng:

• Giai đoạn ban đầu (Mốc trắng): Thân và cành tiêu xuất hiện bào tử nấm nhỏ màu trắng, giống như một lớp mốc mỏng mịn bám trên vỏ cành.   
• Giai đoạn tiến triển (Mảng hồng): Nấm chuyển sang màu hồng nhạt, sau đó là hồng phấn hoặc cam hồng, tạo thành các mảng hoặc vảy bám chặt và phủ kín bề mặt vỏ.   
• Dấu hiệu hủy hoại: Vỏ nơi nấm cư trú bắt đầu nứt ra, cây có thể rỉ nhựa. Cành phía trên vết bệnh sẽ có dấu hiệu héo dần rồi khô hẳn.   

Vị trí ưu tiên kiểm tra: Nấm hồng ưu tiên tấn công khu vực ẩm ướt, ít ánh sáng như cành cấp 1, cành cấp 2, chỗ giao nhánh, và các khu vực rậm rạp.     

4. Hướng dẫn cách phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu hiệu quả

4.1. Biện pháp canh tác

Phòng bệnh bằng kỹ thuật canh tác là nền tảng của chiến lược IPM, giúp cây hồ tiêu xây dựng sức đề kháng tự nhiên.

• Đảm bảo thông thoáng và ánh sáng: Trồng tiêu với mật độ vừa phải và cắt tỉa cành lá rậm rạp để tăng cường thông gió tự nhiên, làm giảm độ ẩm bề mặt vỏ cây và loại bỏ khu vực râm mát mà nấm hồng yêu thích.   
• Hệ thống thoát nước: Đảm bảo hệ thống mương rãnh thoát nước hoạt động tốt trong mùa mưa, tránh tình trạng ngập úng cục bộ kéo dài, bởi môi trường ẩm ướt là điều kiện tiên quyết cho sự phát triển của nấm.   
• Cân bằng Lân (P) và Kali (K): P và K đóng vai trò then chốt trong việc củng cố cấu trúc tế bào và làm cứng lớp vỏ ngoài, tăng cường sức đề kháng vật lý chống lại sự xâm nhập của nấm. Nên bổ sung các công thức NPK cân đối (ví dụ: 16-8-16, 16-6-18) theo đúng liều lượng khuyến cáo và bón Lân nung chảy vào đầu mùa mưa.     
• Cắt tỉa và vệ sinh (loại bỏ nguồn bệnh): Khi phát hiện cành hoặc dây tiêu có dấu hiệu nhiễm bệnh, cần cắt tỉa và thu gom tiêu hủy triệt để (đốt hoặc chôn sâu) ngay lập tức để ngăn bào tử nấm phát tán. Sau khi cắt tỉa, cần xử lý ngay các vết cắt bằng vôi hoặc chế phẩm gốc Đồng để sát khuẩn, ngăn nấm xâm nhập qua vết thương hở.   

4.2. Biện pháp sinh học

Các chế phẩm sinh học là lựa chọn hàng đầu để giảm thiểu dư lượng hóa chất và tăng miễn dịch cho cây ở giai đoạn phòng bệnh.

• Chế phẩm Chitosan: Đây là chế phẩm vi sinh vật và chất hữu cơ an toàn sinh học cao, giúp kháng nấm, tăng cường khả năng miễn dịch nội sinh, và kiểm soát nhiều loại mầm bệnh khác nhau, phù hợp với xu hướng nông nghiệp bền vững. 
• Nấm đối kháng Trichoderma: Ngoài vai trò phòng trừ bệnh qua đất, Trichoderma còn hỗ trợ hệ rễ, giảm nguy cơ thối rễ do nấm hồng có thể gây ra.   

4.3.  Biện pháp hoá học

Khi dịch bệnh bùng phát, cần sử dụng thuốc hóa học đặc trị một cách chiến lược.

• Lựa chọn hoạt chất hiệu quả: Nên sử dụng thuốc nội hấp (lưu dẫn) vì nấm hồng hủy hoại mạch dẫn bên trong. Khuyến nghị sử dụng các hoạt chất có khả năng thấm sâu như Metalaxyl kết hợp với hoạt chất tiếp xúc phổ rộng Mancozeb (ví dụ: Ridomil Gold 68WG). Thuốc gốc Đồng cũng là lựa chọn truyền thống hiệu quả cao để sát khuẩn bề mặt thân cành.   
• Nguyên tắc luân phiên: Tuyệt đối tuân thủ nguyên tắc luân phiên sử dụng các nhóm hoạt chất khác nhau để duy trì hiệu lực phòng trừ tối đa và tránh hiện tượng nấm kháng thuốc.   

Thách thức lớn nhất trong phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu hiệu quả là đảm bảo thuốc đặc trị bao phủ được toàn bộ bề mặt thân cành – nơi nấm cư trú và gây hại. Công nghệ Drone, với luồng gió mạnh và khả năng phun xuyên tán ưu việt, đã giải quyết triệt để vấn đề này, đảm bảo hạt thuốc bám dính tối đa vào khung thân gỗ, mang lại hiệu quả điều trị vượt trội so với phương pháp thủ công. Do đó, Nhà Bè Agri khuyến nghị bà con nông dân hợp tác với các đơn vị dịch vụ Drone để tối ưu hóa việc phun thuốc, giúp bảo vệ cây hồ tiêu an toàn, hiệu quả và bền vững hơn, đảm bảo một vụ mùa bội thu.  

 5. Kết luận

Để phòng trừ bệnh nấm hồng trên cây hồ tiêu hiệu quả và bền vững, bà con cần tích hợp các biện pháp phòng trừ theo lịch trình cụ thể:

5.1. Phòng ngừa chủ động (Trước mùa mưa):

• Canh tác: Đảm bảo vườn thông thoáng, thoát nước tốt.
• Dinh dưỡng: Bổ sung Lân (P) và Kali (K) để củng cố sức đề kháng, kết hợp bón phân hữu cơ và nấm đối kháng Trichoderma định kỳ.   

5.2. Giám sát và phun trị bệnh (Giữa mùa mưa):

• Tăng cường kiểm tra, nhận diện sớm vết bệnh (mốc trắng/hồng nhạt).   
• Sử dụng phác đồ kép: Quét thuốc cục bộ lên vết bệnh và Phun bảo vệ toàn tán bằng thuốc đặc trị nội hấp (ví dụ: Metalaxyl + Mancozeb), tuân thủ nguyên tắc luân phiên hoạt chất.   
• Áp dụng Drone: Sử dụng dịch vụ phun Drone để tối ưu hóa hiệu quả bao phủ, đặc biệt là bao phủ 360 độ khung thân và cành, nhằm chặn đứng sự lây lan trong điều kiện thời tiết thuận lợi cho nấm.