Ứng dụng điện mặt trời trong nuôi trồng thủy sản đang là xu hướng tất yếu trong bối cảnh giá điện thương phẩm không ngừng tăng cao, trong khi ngành thủy sản lại cần sử dụng nhiều thiết bị tiêu thụ điện như máy bơm, máy sục khí, quạt nước,… Việc lắp đặt hệ thống điện năng lượng mặt trời giúp giảm chi phí vận hành, nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nếu không được thực hiện đúng cách, người nuôi dễ mắc phải những sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời cho ao nuôi thủy sản và cách khắc phục các sai lầm này sẽ quyết định hiệu quả lâu dài của hệ thống.

1. Chọn sai công suất hệ thống – Dẫn đến thiếu hoặc dư năng lượng

Sai lầm phổ biến nhất là lựa chọn công suất hệ thống không phù hợp. Một số trang trại chỉ lắp đặt theo cảm tính hoặc theo lời khuyên chưa đầy đủ từ người bán hàng, dẫn đến việc hệ thống không đủ điện để vận hành vào những giờ cao điểm. Ngược lại, cũng có nơi lắp hệ thống quá lớn, dẫn đến lãng phí đầu tư mà không tăng thêm hiệu quả. Đó cũng là lí do chúng ta cùng tìm hiểu sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời cho ao nuôi thủy sản và cách khắc phục. 

Cách khắc phục: Trước khi triển khai, cần khảo sát kỹ nhu cầu sử dụng điện của toàn bộ trang trại: số lượng và công suất máy bơm, máy sục khí, máy quạt,… Sau đó, dựa vào cường độ nắng trung bình tại khu vực (kWh/m²/ngày), từ đó tính toán công suất cần thiết của hệ thống. Một đơn vị tư vấn uy tín sẽ giúp bạn xác định được công suất chuẩn, tránh lãng phí đầu tư hoặc thiếu hụt điện.

2. Thiết kế vị trí và kết cấu tấm pin không phù hợp với môi trường ao nuôi

Hệ thống tấm pin năng lượng mặt trời thường được đặt gần ao hoặc trên ao. Tuy nhiên, nếu không xử lý tốt môi trường, các yếu tố như độ ẩm cao, hơi muối từ nước lợ, rong rêu, bụi đất,… có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và tuổi thọ của pin – sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời cho ao nuôi thủy sản và cách khắc phục

Cách khắc phục:

• Chọn vật liệu khung chống ăn mòn như inox 304, nhôm sơn tĩnh điện hoặc thép mạ kẽm nhúng nóng.

• Đặt tấm pin ở độ cao phù hợp (ít nhất 2-3m so với mặt nước) và có khoảng cách hợp lý để thoáng gió.

• Bố trí mái dốc hoặc sử dụng hệ giá nghiêng 10–15 độ để giúp nước mưa rửa trôi bụi bẩn.

• Tránh bóng râm từ cây cối, nhà lưới hoặc cột điện để tối ưu hóa ánh nắng.

3. Bỏ qua vai trò của bộ lưu trữ điện hoặc thiết kế không có phương án dự phòng

Một hệ thống điện mặt trời chỉ hoạt động tốt khi có ánh nắng. Trong những ngày âm u kéo dài, hoặc vào ban đêm, nếu không có giải pháp lưu trữ thì hệ thống không thể cung cấp điện ổn định cho các thiết bị quan trọng như máy bơm oxy – điều này có thể gây thiệt hại lớn cho người nuôi. Do đó, Pin lưu trữ điện mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ khi dư thừa công suất để sử dụng khi nguồn nắng không đủ.

Cách khắc phục:

• Trang bị hệ thống ắc quy lưu trữ (off-grid) để tích điện sử dụng vào ban đêm.

• Sử dụng hệ thống hybrid (kết hợp điện mặt trời + lưới điện) để đảm bảo không gián đoạn hoạt động.

• Lắp đặt inverter đa chế độ thông minh, tự động chuyển nguồn trong trường hợp khẩn cấp.

4. Tự lắp đặt hoặc chọn đơn vị không có chuyên môn

Vì muốn tiết kiệm chi phí, không ít người nuôi tự mua vật tư và thuê thợ điện dân dụng lắp đặt hệ thống. Điều này rất nguy hiểm vì các mối nối, dây dẫn, bộ inverter… đều có yêu cầu kỹ thuật cao để đảm bảo an toàn điện và vận hành hiệu quả. 

Cách khắc phục:

• Chỉ chọn đơn vị có kinh nghiệm triển khai điện mặt trời cho nông nghiệp.

• Kiểm tra kỹ hồ sơ năng lực, các dự án đã thực hiện và cam kết bảo hành.

• Yêu cầu thiết kế bản vẽ kỹ thuật chi tiết, báo giá rõ ràng, hợp đồng minh bạch.

Tham khảo: Công thức tính điện năng lượng mặt trời từ Nhà Bè Agri

5. Không bảo dưỡng và vệ sinh định kỳ hệ thống – sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời cho ao nuôi thủy sản và cách khắc phục

Ngay cả khi được lắp đặt đúng kỹ thuật, hệ thống điện mặt trời nếu không được bảo trì đúng cách cũng sẽ nhanh chóng suy giảm hiệu suất. Bụi bẩn, phân chim, rong rêu,… tích tụ trên tấm pin sẽ cản trở hấp thu ánh sáng mặt trời.

Cách khắc phục:

• Lập lịch bảo trì định kỳ 3 – 6 tháng/lần: vệ sinh tấm pin, kiểm tra inverter, dây dẫn.

• Sử dụng nước sạch và khăn mềm để vệ sinh tấm pin, không dùng hóa chất ăn mòn.

• Theo dõi sản lượng điện hằng tháng để kịp thời phát hiện sự cố giảm hiệu suất.

6. Không tính đến yếu tố phát triển mở rộng trong tương lai

Một số trang trại lắp hệ thống điện mặt trời chỉ đủ cho quy mô hiện tại, không dự trù khả năng mở rộng. Khi mở rộng quy mô ao, tăng thiết bị vận hành, hệ thống điện hiện tại sẽ không đáp ứng được và phải đầu tư lại từ đầu.

Cách khắc phục:

• Lên kế hoạch dài hạn và thiết kế hệ thống có thể mở rộng dễ dàng, cả về công suất tấm pin lẫn inverter.

• Chừa sẵn vị trí lắp đặt hoặc đi sẵn ống cáp kỹ thuật để tiết kiệm thời gian và chi phí khi mở rộng.

7. Không tối ưu hóa vị trí và hướng lắp đặt

Việc lắp đặt không đúng hướng hoặc góc nghiêng không chuẩn sẽ làm giảm đáng kể khả năng hấp thụ năng lượng từ mặt trời, khiến hệ thống hoạt động không hiệu quả.

Cách khắc phục:

• Tại Việt Nam, hướng tốt nhất để lắp tấm pin là hướng Nam, góc nghiêng nên dao động từ 10 đến 15 độ.

• Tránh đặt tấm pin ở nơi có vật chắn nắng, hoặc bị bóng đổ nhiều vào buổi sáng và chiều.

Kết luận

Điện mặt trời mang lại rất nhiều lợi ích cho ngành thủy sản, đặc biệt là giảm chi phí vận hành và tăng tính chủ động trong sản xuất. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả lâu dài, các chủ ao cần nắm rõ sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời cho ao nuôi thủy sản và cách khắc phục kịp thời. Lựa chọn đơn vị có chuyên môn, đầu tư đúng cách và bảo dưỡng định kỳ sẽ giúp hệ thống hoạt động ổn định, bền bỉ trong nhiều năm, góp phần thúc đẩy mô hình nuôi trồng thủy sản hiện đại, xanh và bền vững.