Review về nghề trồng dưa hấu ở Bình Định

Đã từ rất lâu Bình Định là tỉnh nổi tiếng nhất cả nước về trồng dưa hấu. Nổi tiếng nhất có lẽ là bà con nông dân ở Huyện Tây Sơn, Vân Canh, Phù Mỹ. Từ những huyện trọng điểm cùng những người nông dân có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề trồng dưa hấu này. Đến nay hình thành hàng trăm vùng trồng dưa hấu theo kiểu du canh (bà con thuê đất trống để trồng trong khoảng 3 tháng). Diện tích trồng dưa hấu được tăng lên và thay đổi theo từng năm. Ban đầu là ở một số huyện của tỉnh Bình Định, sau đó mở rộng sang tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Phú Yên (điển hình là các huyện Sông Hình, Sơn Hòa, Đồng Xuân) rồi sang tỉnh Gia Lai (khu Phú Túc, Phú Bổn…) lên cả Đăk Lắk, Kon Tum…

Có thể nói, người Bình Định đã mang kỹ thuật trồng dưa hấu đi hầu hết các tỉnh khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Nhờ kỹ thuật canh tác tốt và chịu khó, hầu hết bà con trồng Dưa hấu đều có thu nhập trung bình – cao và ổn định.

Trồng Dưa Hấu -Tưới nhỏ giọt kết hợp với màng phủ nông nghiệp

Với đặc điểm luống dưa trồng khá thưa (thưởng khoảng 5m/luống đôi, mặt luống khoảng 80-90cm, cao 15-20cm– gieo 2 hàng dưa trên một luống với khoảng cách khoảng 40-60cm); canh tác du canh (thuê đất trồng 1-2 vụ rồi chuyển đến vùng đất mới); thực trạng thiếu hụt lao động… thì việc sử dụng Màng phủ nông nghiệp kết hợp với tưới nhỏ giọt đã chứng minh được trên thực tế về hiệu quả kinh tế; tiết kiệm chi phí nhân công, tăng hiệu quả sử dụng phân bón; tăng năng suất cây trồng…

Lợi ích của việc sử dụng màng phù nông nghiệp

Mục đích:

* Có tác dụng hạn chế sâu bệnh hại.

* Hạn chế bốc thoát hơi nước, tiết kiệm nước.

* Tiết kiệm phân bón.

* Tăng khả năng quang hợp cho cây.

* Hạn chế cỏ dại.

* Giữ độ ẩm và nhiệt độ cho bộ rễ.

* Hạn chế mưa xói mòn, ảnh hưởng úng rễ.

– Cách trải bạt: Dùng bạt có chiều ngang 1 m, phủ mặt có màu tráng bạt lên phía trên mặt, kéo căng bạt theo chiều dài luống, bìa bạt phủ sát mép mương để tránh cỏ mọc sau này.

– Đục lỗ: Dùng lon bia có đường kính 8-10cm, cắt 2/3 mài bén hoặc dùng than đốt nóng bỏ vào lon để đục lỗ bạt tạo thành lỗ tròn, cách đầu mương từ 20-30cm

Lợi ích của tưới nhỏ giọt cho cây dưa hấu

• Khi sử dụng màng phủ, chỉ có phương án tưới nhỏ giọt là khả thi
• Tưới nhỏ giọt cho cây dưa hấu giúp tiết kiệm nước – tiết kiệm điện máy bơm
• Tiết kiệm nhân công, chỉ cần một người có thể vận hành tưới được nhiều hecta
• Tiết kiệm chi phí phân bón, có thể sử dụng phân bón hòa tan để hòa vào hệ thống tưới nhỏ giọt
• Chi phí đầu tư không quá cao. Có thể sử dụng cho nhiều mùa vụ (nếu sử dụng dây nhỏ giọt có chất lượng tốt)

Phương pháp tưới nhỏ giọt cho cây Dưa hấu

Cây dưa hấu trồng theo hàng đôi, dọc theo luống dưa, khoảng cách gốc từ 40-60cm. Do đó bà con sử dụng Phương pháp tưới bằng dây nhỏ giọt rải dọc luống.

Mô hình hệ thống tưới trong trồng dưa hấu:

Hệ thống tưới gồm:

• Thiết bị cấp nước gồm hồ chứa nước; máy bơm – máy nổ bơm nước vào trục ống cấp
• Hệ thống đường ống cấp nước trong ruộng trồng dưa hấu. Hệ thống này thường gồm 1 trục ống chạy sát biên ruộng dưa (đối với ruộng nhỏ thường có chiều dài luống không quá 75m); hoặc chạy giữa ruộng trồng dưa hấu để chia ruộng trồng dưa hấu thành 02 phần.

Ống cấp nước thường sử dụng là ống nhựa cứng hoặc ống nhựa mềm.

• Hệ thống dây nhỏ giọt. Dây nhỏ giọt thường được bà con trải 2 hàng song song cách nhau chừng 40cm trên mặt luống, dưới lớp màng phủ.

Lưu ý: Bà con trải mặt có con chip nhỏ giọt lên phía trên để hạn chế tắc nghẽn, lắng cặn trên chip nhỏ giọt).

Hầu hết dưa hấu được trồng ở khu vực Nam Trung bộ và các tỉnh Tây Nguyên như Bình Định, Quảng Ngãi, Phú Yên, Gia Lai… đây đều là vùng có nhiều đất cát và tương đối khô hạn. Bà con nên sử dụng dây nhỏ giọt có lưu lượng trung bình (từ 1.0 – 2.0 lít/giờ/mắt nhỏ giọt). Khoảng cách ngắn từ 10cm – 20cm. Khoảng cách chip/mắt nhỏ giọt gần 10cm thì chỉ cần lưu lượng 1.0 đến 1.5 lít/giờ).

Mô hình hệ thống tưới trong trồng dưa hấu (tiếp):

• Phụ kiện nối ống nhỏ giọt với Ống cấp nước. Phụ kiện này thường được gọi là khởi thủy. Tuy vào việc sử dụng ống cấp nước là ống nhựa cứng hay ống nhựa mềm, bà con sẽ lựa chọn các loại đầu nối khởi thủy tương ứng.
• Thiết bị lọc: Thiết bị lọc luôn được ví là trái tim của hệ thống tưới. Bà con nên chọn thiết bị lọc có lưu lượng lớn, chất lượng cao, dễ tháo lắp vệ sinh…
• Thiết bị châm phân. Đối với cây dưa hấu, việc cung cấp đủ dưỡng chất, phân bón là yếu tố vô cùng quan trọng nên một hệ thống tưới không thể thiếu thiết bị hút phân.

Thiết bị hút phân thường được áp dụng là ống hút Venturi. Thiết bị này sẽ hút phân dựa vào đặc điểm chênh lệch áp suất và độ hút của thiết bị. Khi bật bơm, và điều chỉnh van, một lượng nước sẽ đi qua ống Venturi và hút phân từ bồn trộn vào hệ thống nước tưới, dẫn phân – dưỡng chất đến từng gốc cây.

• Đồng hồ đo áp suất: Đối với hệ thống tưới nhỏ giọt dọc luống cho trồng Dưa hấu, bà con thường lựa chọn loại ống có độ dày khoảng 0.15 đến 0.20mm (khá mỏng) nêu độ chiu áp lực nước không cao, thường không quá 1.5bar (nhà SX khuyến cáo nên dùng ở mức áp 1.0 bar). Do đó để hệ thống hoạt động an toàn, bà con cũng nên dùng thêm đồng hồ đo áp để kiểm soát áp suất trong hệ thống tưới.
• Van xả khí: Van xả khí giúp xả hết lượng không khí có trong đường ống, giúp tưới đều nước hơn và bảo vệ đường ống tốt hơn.

Ưu điểm của dây nhỏ giọt có khoảng cách chip nhỏ giọt gần:

• Nếu có bị tắc một mắt nhỏ giọt thì vẫn còn những mắt bên cạnh hoạt động
• Thường thì độ đồng đều sẽ cao hơn.
• Tuy nhiên khả năng kéo dài của một đường ống sẽ bị hạn chế (thường dưới 100m).

Ưu điểm của dây nhỏ giọt có khoảng cách chip nhỏ giọt xa nhau:

• Chi phí thường thấp hơn
• Một đường dây nhỏ giọt có thể kéo dài (thường trên 100m).

Vệ sinh hệ thống tưới thường xuyên.

• Vệ sinh lọc định kỳ: Tùy vào chất lượng nước, bà con nên thường xuyên vệ sinh lọc theo định kỳ hoặc căn cứ vào mức chênh lệch áp suất giữa phía trước và sau lọc (khuyến khích dùng 02 đồng hồ đo áp gắn trước và sau lọc)
• Xả cặn cuối đường ống nhỏ giọt

Review về dây nhỏ giọt Rivulis T-tape trồng dưa hấu

• Khoảng cách 10cm giá không đổi. Có giá cạnh tranh so với các loại dây tưới nhỏ giọt có cùng khoảng cách, cùng chất lượng
• Có nhiều đầu lọc chạy dọc thành ống giúp hạn chế tắc nghẽn. Với dây có khoảng cách lỗ nhỏ giọt 10cm thì có đến 13 đầu lọc; với dây khoảng cách 20cm có đến 25 đầu lọc
• Lỗ thoát nước tại chip nhỏ giọt dạng vết rạch. Khi tưới vết rạch sẽ cho nước thoát ra. Khi ngắt bơm vết rạch sẽ khép lại giúp ngăn cản sự xâm nhập của các hạt cát.
• T-tape là sản phẩm chủ lực của hang thiết bị tưới Rivulis và được ưa chuộng trên toàn cầu
• T-tape được sản xuất tại Australia, hoặc USA.
• Đóng gói: cuộn 1.000m đóng trong thùng carton; cuộn 2.000m bọc trong giấy và có lớp màng nilon.
• T-tape có lớp gân chạy dọc thành ống giúp ống thêm cứng cáp và dễ dàng thu cuốn.

T-tape độ dày 0.2mm có thể tái sử dụng trong 2-3 vụ dưa hấu.