Tiềm năng tín chỉ Carbon (Các bon) ngành lúa
Tiềm năng tín chỉ Carbon (Các bon) ngành lúa
Việt Nam hiện là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, đã vươn lên vị trí thứ hai toàn cầu chỉ sau Ấn Độ vào năm 2025. Tuy nhiên, việc canh tác theo phương thức lúa nước truyền thống sẽ phát thải rất nhiều khí Carbon (Các bon), gây ra các vấn đề biến đổi khí hậu. Cũng chính vì thế mà tiềm năng tín chỉ Carbon ngành lúa ở nước ta ngày càng được đánh giá cao. Mời quý bà còn cùng Nhà Bè Agri theo dõi bài viết bên dưới để để hiểu rõ hơn về tiềm năng tín chỉ Carbon.
1. Hiểu rõ về tín chỉ Carbon (Các bon) là gì?
Tín chỉ Carbon nông nghiệp (carbon credit) là chứng nhận quyền phát thải khí CO2 hoặc khí nhà kính khác được quy đổi tương đương sang CO2 (CO2tđ). Một tấn CO2tđ được xem là 1 tín chỉ carbon. CO2tđ là đơn vị mua bán trên thị trường carbon, tín chỉ carbon. Trong đó, bên bán là bên có khả năng giảm hoặc loại bỏ phát thải được công nhận.
2. Tại sao ngành lúa có tiềm năng tín chỉ Carbon (Các bon)?
Có rất nhiều lí do cho thấy ngành lúa ở nước có tiềm năng tín chỉ Carbon (Các bon) rất lớn:
- Phát thải cao: Theo thống kê, mỗi năm, hoạt động sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam thải ra môi trường khoảng 80 triệu tấn khí thải CO2 (Các bon), chiếm trên 30% tổng lượng khí CO2 toàn quốc. Trong đó, sản xuất lúa nước chiếm khoảng 50% tổng lượng phát thải trong nông nghiệp; chăn nuôi chiếm khoảng 19%; sử dụng phân bón và quản lý đất chiếm 13%; đốt tàn dư thực vật gây phát thải chiếm khoảng 1,6%.
- Ruộng lúa nước là nguồn phát thải lớn metan (CH₄), chiếm khoảng 10% tổng phát thải khí metan toàn cầu từ các hoạt động nông nghiệp. Ước tính, mỗi ha lúa nước phát thải khoảng 12,7 tấn CO2 tương đương mỗi năm.
- Dễ can thiệp: Nhiều biện pháp canh tác (như tưới xen kẽ khô – ướt, giảm phân đạm, quản lý rơm rạ…) có thể giảm đáng kể phát thải, từ đó tạo ra tín chỉ carbon.
- Quy mô lớn: Ở nhiều nước, nhất là tại châu Á (Việt Nam, Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan…), diện tích trồng lúa lớn, cho phép triển khai dự án quy mô vùng.
3. Tiềm năng tín chỉ Carbon (Các bon) ngành lúa ở nước ta
3.1. Diện tích của ngành lúa ở nước ta lớn
- Nghiên cứu của Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (EPA) năm 2021 cũng chỉ ra tiềm năng giảm phát thải lúa gạo là 36%, vượt trội đáng kể so với chăn nuôi (9%) và các loại cây trồng khác (3%).Tại Đông Nam Á, Việt Nam cùng với Indonesia là hai nước có tiềm năng lớn nhất để giảm phát thải ở lúa, cao hơn Thái Lan và Myanmar. Nếu ứng dụng các quy trình kỹ thuật canh tác phát thải thấp thì có thể giảm 40-65%.
- Và nước ta cũng là một trong 5 nước sản xuất lúa lớn nhất thế giới, với trên 7 triệu ha gieo trồng hàng năm.
- Theo Bộ TN&MT, tiềm năng tín chỉ carbon từ ngành lúa có thể lên tới hàng triệu tấn CO₂eq/năm nếu áp dụng đại trà các phương pháp tưới ngập khô xen kẽ (AWD) và phân bón hiệu quả.
- Hoạt động giảm phát thải khí mê-tan liên quan chặt chẽ đến kỹ thuật điều tiết nước trên ruộng lúa; cụ thể là kỹ thuật “tưới ngập – khô” xen kẽ hay còn gọi là “nông lộ phơi”, không chỉ giúp giảm lượng nước sử dụng mà còn tạo điều kiện nâng cao thu nhập cho nông dân. Khí metan phát thải giảm thông qua kỹ thuật này, là cơ sở chứng minh tiềm năng tín chỉ carbon ngành lúa ở nước ta rất lớn, từ đó làm lợi trực tiếp cho nông dân thông qua số tín chỉ mà họ đạt được.
3.2. Giá thành và tác động tích cực của tín chỉ Carbon (Các bon) ngành lúa tăng dần
- Tiềm năng tín chỉ carbon ngày càng được nâng cao. Trong năm 2023, Việt Nam bán hơn 10 triệu tín chỉ, với giá 5 USD/tín chỉ. Nếu cắt giảm được phát thải khí metan trong trồng lúa, lượng giảm phát thải này có thể được chuyển đổi thành tín chỉ carbon và giao dịch trên thị trường trong nước và quốc tế, mang lại lợi nhuận và nâng cao thu nhập cho người nông dân. Bên cạnh đó, việc canh tác lúa giảm phát thải carbon không chỉ đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính mà đây còn là cơ hội để nâng cao vị thế, giá trị và thương hiệu lúa gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.
- Thực tế cho thấy, trồng lúa giảm phát thải, bán được tín chỉ carbon là hướng đi đúng đắn của ngành nông nghiệp; bằng việc tuân thủ đúng các biện pháp kỹ thuật, thực hiện tạo tín chỉ Carbon trong sản xuất lúa, nông dân vừa có cơ hội nâng cao thu nhập qua việc bán tín chỉ Carbon, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất thông minh, thích ứng biến đổi khí hậu, giảm tác động đến môi trường; giúp sản xuất bền vững và nâng cao vị thế của gạo Việt Nam trên thị trường trong thời gian tới.
3.3. Tiềm năng tín chỉ Carbon đóng góp vào mục tiêu phát triển quốc gia
- Đã có nhiều dự án thí điểm chứng minh tiềm năng tín chỉ Carbon đã thành công tại An Giang, Cần Thơ, Đồng Tháp,… được quốc tế công nhận. Từ mô hình thí điểm sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở ĐBSCL cho thấy, không chỉ đạt hiệu quả cao về kinh tế mà còn bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính. Khi xây dựng được cơ chế cho thị trường tín chỉ carbon, nông dân, hợp tác xã (HTX), doanh nghiệp (DN) sẽ thêm lợi ích từ nguồn thu bán tín chỉ carbon, hướng đến phát triển bền vững ngành nông nghiệp.
- Bộ NN&PTNT đã có đề án “Phát triển bền vững 1 triệu héc ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030” của Chính phủ hướng tới khắc phục tính manh mún, nhỏ lẻ, tự phát trong sản xuất, kinh doanh lúa gạo vùng ĐBSCL; xác định yêu cầu tiên quyết “chuyên nghiệp hóa ngành hàng lúa gạo”, thông qua việc hình thành đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, cập nhật tri thức, kỹ năng cho nông dân; nâng cao năng lực quản trị, khả năng hợp tác của hợp tác xã nông nghiệp, đủ năng lực liên kết bền vững với doanh nghiệp. Trên cơ sở thí điểm thành công, mô hình này tại ĐBSCL sẽ được mở rộng ra toàn quốc, hướng tới mục tiêu đưa “Phát triển xanh, giảm phát thải, chất lượng cao” trở thành thương hiệu của lúa gạo Việt Nam. Từ đó cho chúng ta thấy rằng tiềm năng tín chỉ carbon ở ngành lúa của nước ta ngày càng được đánh giá cao và nhân rộng.
Xem thêm:
