Trong bối cảnh khí hậu ngày càng biến động và nắng nóng cực đoan gia tăng, ngành nông nghiệp Việt Nam đang chịu áp lực lớn về nước tưới, năng suất và sức khỏe vật nuôi. Một trong những giải pháp được thế giới quan tâm là agrivoltaics – kết hợp điện mặt trời với sản xuất nông nghiệp. Trong đó, việc tận dụng bóng râm điện mặt trời cho cây trồng và vật nuôi đang được chứng minh mang lại lợi ích rõ rệt.

Dựa trên các thử nghiệm thành công tại Pháp, Nhà Bè Agri nhận thấy mô hình này hoàn toàn phù hợp với điều kiện khí hậu của Việt Nam, đặc biệt tại những vùng nắng nóng kéo dài như miền Trung, Tây Nguyên và Nam Bộ.

1. Agrivoltaics – tạo vi khí hậu lý tưởng cho cây trồng và vật nuôi khi tận dụng bóng râm điện mặt trời cho cây trồng và vật nuôi

Các nghiên cứu tại Pháp trong ba năm cho thấy mô hình mái che điện mặt trời có thể tạo ra một tiểu khí hậu mát hơn, ổn định hơn so với điều kiện tự nhiên.

Giảm nhiệt độ hiệu quả trong những ngày nắng nóng

• Nhiệt độ dưới dàn pin giảm trung bình 1,4°C vào những ngày nóng nhất.

• Trong các đợt nắng nóng cực đoan, mức giảm lên đến 7°C.

• Ban đêm, khu vực dưới mái che ấm hơn khoảng 2°C so với ngoài trời.

Điều này giúp giảm stress nhiệt, hạn chế hiện tượng cháy lá, khô héo và suy giảm sinh trưởng ở cây trồng.

Ổn định nhiệt độ, giảm biên độ dao động

Biên độ nhiệt ngày – đêm giảm khoảng 1°C, giúp cây trồng phát triển ổn định hơn, đặc biệt là các loại cây mẫn cảm với sốc nhiệt như rau màu, cây gia vị, hoa màu và cây dược liệu.

2. Năng suất cây trồng tăng, hiệu quả canh tác cải thiện khi tận dụng bóng râm điện mặt trời cho cây trồng và vật nuôi

Một trong những kết quả nổi bật của mô hình là tăng năng suất nhờ kiểm soát vi khí hậu.

• Thử nghiệm tại Verdonnet cho thấy năng suất tăng 18% so với khu vực không che.

• Tổng sản lượng năm tương đương, nhưng khu vực có bóng râm ổn định hơn trong giai đoạn khô hạn, giúp giảm rủi ro mất mùa.

• Với Việt Nam, điều này đặc biệt hữu ích trong mùa khô kéo dài hoặc các đợt hạn mặn.

Nhà Bè Agri đánh giá mô hình này phù hợp cho:

• Rau ăn lá

• Cây thức ăn chăn nuôi

• Đậu đỗ

• Ngô sinh khối

• Mô hình nông nghiệp hữu cơ

• Trại giống và nông trại công nghệ cao

3. Giảm bốc thoát hơi nước – tiết kiệm nước tưới đáng kể

Bóng râm từ điện mặt trời giúp giảm đáng kể lượng nước mất đi do bốc hơi.

• Bốc thoát hơi nước giảm 35% theo kết quả thử nghiệm.

• Với cây đậu nành, số ngày bị stress nước giảm tới 75% trong cả vụ.

Đối với nông nghiệp Việt Nam – nơi tưới tiêu chiếm đến 70% nhu cầu nước quốc gia – mô hình này giúp:

• Giảm chi phí nước tưới

• Giảm công tưới

• Giảm áp lực lên hệ thống thủy lợi

• Tăng năng suất trong điều kiện thiếu nước

Xem thêm: Lợi ích của ánh sáng nhân tạo từ điện mặt trời cho cây trồng trong nhà màng

4. Cải thiện sức khỏe và phúc lợi vật nuôi

Không chỉ cây trồng, vật nuôi cũng hưởng lợi từ bóng râm điện mặt trời.

Gia súc mát hơn, ít stress hơn

• Trong các đợt nắng nóng năm 2025, đàn bò dưới mái che nghỉ ngơi thoải mái.

• Đàn đối chứng ngoài trời tìm cách chạy vào chuồng để tránh nóng.

Stress nhiệt là nguyên nhân lớn gây:

• Giảm ăn

• Giảm sản lượng sữa

• Tăng nguy cơ bệnh

• Giảm khả năng sinh sản

Do đó, mô hình này giúp nâng cao hiệu quả chăn nuôi theo hướng lâu dài và bền vững.

5. Tối ưu sử dụng đất – vừa trồng trọt, vừa sản xuất điện

Một ưu điểm nổi bật của mô hình điện mặt trời kết hợp nông nghiệp là không chiếm đất trồng, mà thay vào đó:

• Dàn pin được dựng cao

• Khoảng cách giữa các hàng được thiết kế tối ưu

• Máy móc, thiết bị vẫn dễ dàng vận hành trong trang trại

Nông hộ có thể:

• Tăng thu nhập từ điện mặt trời

• Giữ nguyên diện tích sản xuất

• Bảo vệ đất khỏi xói mòn và thoái hóa

6. Triển vọng tận dụng bóng râm điện mặt trời cho cây trồng và vật nuôi tại Việt Nam cùng Nhà Bè Agri

Nhà Bè Agri hướng đến triển khai mô hình theo hướng:

• Khảo sát từng loại cây trồng

• Thiết kế hệ thống bóng râm phù hợp

• Tối ưu ánh sáng – nước – nhiệt độ

• Kết hợp nghiên cứu, hợp tác với các đơn vị nông nghiệp

Với điều kiện nắng nhiều, đất rộng và định hướng phát triển nông nghiệp xanh, Việt Nam là thị trường giàu tiềm năng để ứng dụng agrivoltaics.

KẾT LUẬN

Các thử nghiệm ban đầu trên thế giới đã chứng minh rằng tận dụng bóng râm điện mặt trời cho cây trồng và vật nuôi không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp thiết thực giúp nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu.

Lợi ích nổi bật:

• Giảm nhiệt

• Tiết kiệm nước

• Tăng năng suất

• Cải thiện sức khỏe vật nuôi

• Tối ưu đất

• Tạo thêm nguồn thu từ điện

Nhà Bè Agri cam kết đồng hành cùng nông dân Việt Nam trong hành trình ứng dụng mô hình nông nghiệp – năng lượng thông minh, bền vững và hiệu quả.

Xem thêm: Tận dụng bóng râm các dàn pin mặt trời mang đến đất trồng cho nông nghiệp