Vai trò của phân lân đối với bắp sinh khối

Lân (P) là một trong ba nguyên tố dinh dưỡng đa lượng quan trọng đối với cây trồng, cùng với đạm (N) và kali (K). Trong đó, lân đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây bắp sinh khối, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết vai trò của phân lân đối với bắp sinh khối, sự tồn tại của lân trong đất, nhu cầu lân theo từng giai đoạn sinh trưởng và cách sử dụng phân lân hiệu quả.

1. Sự tồn tại của lân trong đất

Dạng tồn tại của lân

Lân trong đất tồn tại dưới hai dạng chính:

• Lân vô cơ: Chiếm từ 35% đến 70% tổng số lân trong đất, thường tồn tại ở dạng khoáng như apatite, hydroxyapatite.

• Lân hữu cơ: Có trong thành phần mùn, vật chất hữu cơ và được khoáng hóa thành dạng hòa tan nhờ vi sinh vật đất.

Quá trình khoáng hóa lân hữu cơ

Lân hữu cơ cần được vi sinh vật chuyển hóa thành lân vô cơ hòa tan (HPO4²⁻ và H2PO4⁻) để cây bắp sinh khối có thể hấp thụ. Quá trình này phụ thuộc vào tỷ lệ C:P trong đất:

• Nếu tỷ lệ C:P < 200:1, lân hữu cơ được khoáng hóa nhanh chóng, giúp cung cấp lân dễ tiêu cho cây trồng.

• Nếu tỷ lệ C:P > 200:1, lân bị tích lũy trong sinh khối vi sinh vật và trở thành dạng khó tan, hạn chế khả năng hấp thụ của cây.

2. Vai trò của phân lân đối với bắp sinh khối

Tham gia vào quá trình trao đổi chất và cấu trúc tế bào

Photpho(P) là một chất dinh dưỡng thực vật, chiếm khoảng 0,2% trọng lượng khô của cây bắp. Lân(P) là thành phần chính của các hợp chất di truyền như ADN, ARN và các hợp chất cao năng lượng như ATP và ADP, những hợp chất quan trọng trong phân chia tế bào và quá trình trao đổi chất. Nhờ có lân, cây bắp có thể duy trì sự phát triển ổn định của mô thực vật, giúp cây phát triển khỏe mạnh.

Kích thích phát triển hệ rễ và thân lá

Lân giúp cây bắp hình thành hệ rễ mạnh, từ đó tăng cường khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng. Nhờ vậy, thân và lá của cây phát triển tốt hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình quang hợp và sinh trưởng chung của cây.Ảnh hưởng đến quá trình ra hoa, đậu hạt và chất lượng hạt.

Lân có vai trò quan trọng trong việc hình thành bông cờ, hoa và hạt bắp. Bổ sung đủ lân giúp tăng chất lượng hạt, nâng cao tỷ lệ đậu hạt, đồng thời thúc đẩy quá trình chín nhanh hơn.

Tăng khả năng chống chịu điều kiện bất lợi

Lân giúp cây bắp tăng sức đề kháng với nhiệt độ thấp, hạn hán và sâu bệnh. Cây có đủ lân sẽ phát triển mạnh mẽ, giảm nguy cơ nhiễm bệnh và chịu được môi trường khắc nghiệt hơn.

3. Ảnh hưởng của lân đến sinh trưởng và năng suất bắp sinh khối

Hấp thụ lân ở giai đoạn cây non

Cây bắp non hấp thụ lân rất kém, vì vậy cần đảm bảo lượng lân sẵn có trong đất để tránh tình trạng thiếu hụt. Thiếu lân trong giai đoạn này sẽ khiến cây sinh trưởng kém, làm giảm tiềm năng năng suất sau này.

Hệ quả của việc thiếu lân

Khi cây bắp thiếu lân, các biểu hiện thường gặp gồm:

• Cây còi cọc, bắp nhỏ, nhiều hạt lép.

• Lá có màu xanh đậm hoặc tím do tích lũy anthocyanin.

• Rễ phát triển yếu, làm giảm khả năng hấp thụ nước và dinh dưỡng.

• Quá trình chín bị chậm lại, ảnh hưởng đến năng suất.

4. Nhu cầu lân theo giai đoạn sinh trưởng của cây bắp

4.1. Giai đoạn 3–4 lá thật

• Đây là giai đoạn “khủng hoảng lân” của cây bắp.

• Dù nhu cầu không lớn, nhưng thiếu lân trong thời kỳ này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất.

4.2. Giai đoạn 25–50 ngày sau mọc

• Nhu cầu lân tăng mạnh, hỗ trợ phát triển bộ rễ và cơ quan sinh trưởng.

• Lân cũng tham gia vào quá trình phân hóa hoa, tạo tiền đề cho năng suất cao.

4.3. Giai đoạn 40–60 ngày sau gieo (trước trỗ cờ đến làm hạt)

• Đây là thời kỳ cây bắp hấp thụ lượng lân lớn nhất (khoảng 65%).

• Đặc biệt quan trọng trong quá trình thụ phấn, tạo hạt.

4.4 Giai đoạn chín

• Nhu cầu lân giảm dần, cây chỉ hấp thụ khoảng 5% tổng lượng P cần thiết.

• Dinh dưỡng tập trung vào quá trình tích lũy vật chất trong hạt.

5. Liều lượng và hiệu quả sử dụng phân lân

Liều lượng khuyến nghị

• Lượng phân lân sử dụng cho cây bắp dao động từ 30–120 kg P2O5/ha, tùy theo giống bắp và loại đất.

• Nhu cầu lân trung bình khoảng 60–90 kg P2O5/ha.

Yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng phân lân

• Loại đất: Đất nghèo dinh dưỡng cần bổ sung nhiều lân hơn.

• Giống bắp: Các giống bắp năng suất cao cần nhiều lân hơn để tối ưu hóa tiềm năng sinh trưởng.

• Phương pháp bón phân: Bón phân đúng cách (bón lót, bón thúc) giúp cây hấp thụ lân hiệu quả hơn.

Nhà Bè Agri xin giới thiệu đến bà con một sản phẩm phân bón hoà tan NPK 20 – 5 – 5 chứa 20% đạm( N), 5% lân(P), 5%(K)  đến từ công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau. Sản phẩm Phân bón hòa tan NPK Cà Mau với thành phần tinh khiết, không tạp chất, có khả năng tan 100% trong nước, kết hợp với hệ thống tưới nhỏ giọt giúp cây phát triển mạnh mẽ nhờ hấp thụ nhanh dưỡng chất, tăng hiệu suất sử dụng phân bón, qua đó nâng cao năng suất và phẩm chất cây trồng.

Phân bón hoà tan NPK Cà Mau 20 – 5 – 5

Điểm nổi bật

• Tăng sinh trưởng và hạn chế mầm bệnh
• Tăng năng suất, chất lượng nông sản
• Cải thiên độ phì nhiêu cho đất

Thành phần định lượng

• Đạm tổng số (N ): 20%;
• Lân hữu hiệu ( P2O5hh): 5%;
• Kali hữu hiệu (K2Ohh): 5%;
• Độ ẩm: 2,0%.

Lân là yếu tố dinh dưỡng quan trọng đối với cây bắp sinh khối, ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển và năng suất. Cần quản lý tốt lượng lân trong đất và bón phân hợp lý theo từng giai đoạn sinh trưởng để đảm bảo cây bắp đạt năng suất tối đa. Việc nghiên cứu sâu hơn về vai trò của phân lân đối với bắp sinh khối sẽ giúp tối ưu hóa hiệu suất canh tác, nâng cao chất lượng sản phẩm và lợi nhuận cho người nông dân. Các kiến thức trong bài viết được tổng hợp và tham khảo từ tài liệu “ Ngô sinh khối, kỹ thuật canh tác, thu hoạch và chế biến để phục vụ chăn nuôi” của TS. Lê Quý Kha và TS. Lê Quý Tường.