Khái niệm tưới phun mưa cục bộ

Tưới phun mưa cục bộ, còn được hiểu là tưới phun mưa dưới gốc là hình thức tưới phun mưa bán kính nhỏ (thường từ 0.5m – 3m), béc tưới được đặt dưới gốc cây. Đây là phương pháp tưới lai giữa tưới nhỏ giọt cuốn quanh gốc và tưới phun mưa.
Tưới phun mưa cục bộ mang đầy đủ lợi thế của cả hai phương pháp tưới như tiết kiệm nước, tiết kiệm điện năng, có thể châm phân trực tiếp tới bộ rễ, nước thấm từ từ; cải tạo môi trường mát mẻ cho cây trồng, cung cấp đủ nước cho cây trồng.
Đặc biệt phù hợp với các loại cây công nghiệp như Cà phê, ca cao; các loại cây ăn trái như xoài, mít, ổi, nhãn; các loại cây có múi (bưởi, cam, quýt, chanh); tưới thanh long; các loại cây lâu năm như Sầu riêng, bơ; các loại cây dây leo trồng trên giàn có bộ rễ phủ toàn diện tích như chanh leo, gấc, mướp, mướp đắng…

Tưới sầu riêng tự động bằng phương pháp tưới phun mưa dưới gốc

1. Kỹ thuật trồng cây sầu riêng

Cây sầu riêng là cây có tán lớn, thân gỗ mọc thẳng, ưa sáng nên cần trồng cây với khoảng cách thưa (mỗi héc khoảng 120 – 200 cây (tối thiểu 7x7m, có thể tăng lên 8x12m – tùy thuộc vào từng giống cây sầu riêng khác nhau).

Do đặc điểm trồng thưa nên bà con nên trồng xen canh, nhưng cây sầu riêng vẫn phải chiếm trên 50% diện tích trồng.

Chuẩn bị đất trồng cây sầu riêng:

• Tùy vào địa hình và điều kiện tự nhiên của vùng trồng chúng có có các mật độ trồng và cách chuẩn bị đất trồng khác nhau. Chúng ta có thể áp dụng phương pháp đắp ụ trên đất để cây không bị ngập úng cục bộ và có thể dễ dàng áp dụng các biện pháp kỹ thuật kích thích ra hoa đậu quả sớm hoặc chúng ta có thể áp dụng các đào hố thông thường để trồng cây sầu riêng. Khi đắp ụ cây sẽ ít bệnh hơn, tuy nhiên cần phải tưới thường xuyên hơn – phù hơp khi kết hợp với phương pháp Tưới tự động cho cây sầu riêng

• Hố trồng có thể đào với khoảng cách 60x60x60 cm, đất trồng cây cần có độ tơi xốp, giàu chất dinh dưỡng, kết hợp với 1kg phân chuồng hoai, 50g phân NPK 16:16:8 hoặc 20:15:15 cho một hố trồng. Trộn đều phân và ủ hoai trong vòng 10- 15 ngày trước khi trồng.
• Nếu trồng theo cách đắp ụ thì bà con cần chú ý bồi ụ thật kỹ để tránh làm sạt lỡ đất khiến ảnh hưởng không tốt đến bộ rễ của cây.
  Những vùng có địa hình thấp nên xẻ liếp, đào mương để giúp thoát nước tốt nhất, nâng cao tầng canh tác đất để tránh ngập úng cho cây.

Kỹ thuật trồng cây sầu riêng con:

• Chọn cây Sầu riêng giống khỏe mạnh, không bệnh tật.
• Sau khi đã chuẩn bị đất như ở bước trên được 10-15 ngày, bà con tạo một hố nhỏ để đặt bầu Sầu riêng có kích thước khoảng 10-15cm, sâu 20-30cm ở giữa hố đã đào.
• Nhẹ nhành tách vỏ bầu cây, quan sát và làm cẩn thận tránh để đứt rễ cây giống
• Thả cây con xuống rồi phủ đất nhẹ nhàng, nén đất chặt vừa phải. Lấp đất ngang miệng bầu
• Sử dụng cọc cắm chéo 60 độ so với mặt đất rồi cố định cây vào cọc để cố định cây. Sau khi trồng nên chú ý sử dụng các vật liệu có sẵn tại địa phương, tốt nhất sử dụng Lưới che nắng để che bớt ánh sáng trực tiếp cho cây, chỉ nên che khoảng 30% để cây có thể làm quen dần với ánh sáng.
• Tiến hành tưới nước thường xuyên theo đúng nhu cầu của từng thời điểm sinh trưởng

2. Kỹ thuật tưới nước cho cây sầu riêng

• Sầu riêng là cây ưa khí hậu nóng, độ ẩm cao – phù hợp trồng ở vùng nhiệt đới. Do đó việc tưới và bổ sung nước tưới cho cây sầu riêng là tối quan trọng. Vào mùa khô, khi cây sầu riêng bị thiếu nước tưới sẽ có biểu hiện: héo lá vào ban ngày, là không xanh bóng, viền lá có màu vàng nâu, có hiện tượng cháy từ đầu lá vào… Khi thiếu nước tưới, cây sầu riêng sẽ ngừng phát triển, lá sẽ rụng. Khi thiếu nước kéo dài, cành và cả cây sẽ bị héo đến chết.
• Khi mới trồng, cây sầu riêng cần tưới hàng ngày, thời gian duy trì liên tục trong tháng đầu. Sau đó có thể tưới thưa hơn nhưng thường không quá 3 ngày/lần trong mùa nắng.
• Mẹo xác định lượng nước cần tưới: Khi tưới cần để ý xem nước có ngấm nhanh hay không, nếu nước ngấm nhanh cần tưới nhiều hơn để đảm bảo độ ẩm đất cả trên mặt và dưới độ sâu 30-40cm.
• Nên dùng rơm hoặc cỏ khô tủ gốc để tránh bốc hơi nước trong mùa khô, nhưng nhớ thu dọn trong mùa khô để tránh sâu bệnh và mối tấn công rễ cây.
• Trong thời kỳ ra hoa hoặc kết trái, nếu cây Sầu riêng thiếu nước, trái sẽ rụng. Nhưng khi trái lớn (ngang trái bưởi) trái sẽ không rụng nữa mà lá sẽ rụng nhiều và thưa đi, lý do là bởi cây sẽ tập trung nước và dưỡng chất để trái phát triển, do đó ở thời kỳ này cần tưới rất nhiều nước cho cây để trái có đủ nguồn nước và dưỡng chất để tăng kích thước.
• Ở giai đoạn này, nếu tưới thiếu nước, trái sầu riêng sẽ ít cơm, tuy nhiên tưới dư nước hoặc mưa quá nhiều sẽ làm cơm Sầu riêng bị nhão, kém chất lượng.
• Tưới tự động có thể điều chỉnh, đong đếm được lưu lượng nước tưới giúp chất lượng trái sầu riêng cao nhất.
• Việc tưới nước cho cây Sầu riêng khi ra hoa nên tưới cách nhật, và ngưng tưới khi hoa nở được 3-4 ngày. Khi trái non mới hình thành thì nên tưới vừa phải, nếu dư nước trái non sẽ rụng. Khi trái to như trái bưởi mới tưới nhiều.
• Nếu Sầu riêng thiếu nước tưới khi đang ra hoa hoặc kết trái thì cây sẽ thay lá và đâm ngọn mới. Do cây thay lá mới nên thức ăn dữ trữ của thân cây ít và ưu tiên nuôi lá non, khiến trái không đủ dinh dưỡng và sẽ rụng, nếu thiếu nước kéo dài, cây sẽ rụng hết trái. Do đó đặc biệt cung cấp đủ lượng nước khi cây ra hoa – kết trái.
• Nếu cây sầu riêng thiếu nước khi trái đã lớn, và thay lá non khi cùi (cơm) sầu riêng bắt đầu già thì cơm cũng sẽ bị nhão và kém chất lượng. Cơm sầu riêng không chỉ bị nhão khi mưa nhiều, mà thiếu nước cũng dẫn đến nhão.
• Nếu sầu riêng kéo thức ăn dự trữ từ thân cây quá nhiều để nuôi trái có thể làm thân cây yếu, dẫn đến cây bị chết. Do đó người làm vườn thường ngắt bỏ trái trong năm đầu, chỉ để lại mỗi cây vài trái.
• Với những phân tích trên cho thấy Tưới nước cho cây sầu riêng đúng lưu lượng, đúng thời điểm là vô cùng quan trọng đối với chất lượng và năng suất trái sầu riêng.

Tham khảo bảng nhu cầu nước tưới cho cây sầu riêng (trung tâm nghiên cứu và phát triển nông nghiệp bền vững):

Tham khảo thêm: Kỹ thuật tưới sầu riêng tự động

3. Giải pháp tưới tự động cho cây sầu riêng

Như phân tích bên trên, cây sầu riêng rất khó tính trong việc tưới nước. Tưới thừa cũng không được và tưới thiếu cũng không được.

Do đó, vấn đề đặt ra là người trồng cần chủ động được mấy vấn đề:

• Tưới đủ lưu lượng
• Tưới đúng thời điểm
• Có thể kết hợp bổ sung dưỡng chất qua hệ thống tưới
• Tưới từ từ để đất kịp ngấm, đồng thời không làm vỡ ụ trồng. Điều này rất khó nếu thực hiện theo phương pháp tưới thủ công kéo vòi tưới.

Chọn phương pháp tưới

Phương pháp tưới phun mưa cục bộ được đánh giá là phù hợp nhất đối với cây sầu riêng.

Khi cây còn nhỏ: mỗi cây gắn một béc có chức năng giới hạn phạm vi tưới sát gốc, vì khi này bộ rễ chưa phát triển, chỉ cần tưới ướt phạm vi đường kính tầm 50cm. Khi cây lớn sẽ điều chỉnh phạm vi tưới ướt lớn hơn.

Chọn béc tưới phù hợp cho cây sầu riêng

Cây sầu riêng có nhu cầu nước tưới thường xuyên; tăng dần qua các năm và cần một lưu lượng nước ra đồng đều. Do đó cần chọn loại béc tưới có chức năng bù áp.

Từ khi mới trồng cây con đến khi cây phát triển, độ lan tòa (bán kính) của bộ rễ cây sẽ phát triển từ khoảng 0.5m đến đến trên 3m. Do đó cần chọn béc tưới có bán kính trên 3m, nhưng cần có chức năng giới hạn phạm vi tưới dưới 1m khi cây còn nhỏ.

Đặc biệt tuổi đời cây sầu riêng rất dài, có thể lên đến hàng chục năm, bà con cần đặc biệt quan tâm tới chất lượng và xuất xứ béc tưới. Béc tưới phải có tuổi thọ rất cao.

Hiện trên thị trường có khá nhiều loại béc tưới khác nhau, tuy nhiên phổ biến và được đánh giá là phù hợp nhất với các loại cây trồng lâu năm vẫn là các sản phẩm của Riulis, điển hình như Rivulis S2000, Béc tưới Nhà Bè Agri

Cả hai béc tưới này đều có các lựa chọn phù hợp cho tưới sầu riêng như:

• Có chức năng bù áp
• Có chức năng giới hạn bán kính
• Chất lượng sản phẩm cao, tuổi thọ trên 10 năm
• Có khả năng chống côn trùng thâm nhập
• Có thể kết hợp với hệ thống đường ống uPVC hoặc ống dẻo LDPE.

Danh mục thiết bị cần thiết trong một hệ thống tưới phun mưa cục bộ

1. Hệ thống lọc trung tâm
2. Hệ thống thiết bị hút phân
3. Hệ thống đường ống PVC
4. Hệ thống đường ống dẻo LDPE dẫn nước dọc hàng cây
5. Béc tưới phun mưa cục bộ
6. Và một số phụ kiện khác: thiết bị đấu nối ống, van xả khí…