Trong hệ thống tưới nhỏ giọt, các loại đầu tưới nhỏ giọt luôn được ứng dụng phổ biến nhất. Đầu tưới nhỏ giọt có thể được chia thành rất nhiều loại và tên gọi khác nhau.

Trong bài viết Phân biệt các loại đầu tưới nhỏ giọt, Nhà Bè Agri giúp bà con phân biệt, lựa chọn cho từng mụch đích, ứng dụng. Đảm bảo bà con có được hệ thống tưới hiệu quả.

Các loại đầu tưới nhỏ giọt phổ biến

Có loại đầu tưới nhỏ giọt in-line (loại đầu tưới được gắn sẵn trong ống nhỏ giọt, thường được gọi là emitter); và đầu tưới nhỏ giọt on-line (là loại đầu tưới rời, được sử dụng để gắn lên trên thân ống mềm, thường được gọi là dripper).

Đầu tưới nhỏ giọt còn được phân loại theo đầu tưới nhỏ giọt bù áp và đầu tưới nhỏ giọt không bù áp. Đầu tưới nhỏ giọt bù áp cho lưu lượng nước tưới đồng đều hơn so với đầu tưới không bù áp.

Phân biệt theo lưu lượng: thông thường các loại đầu nhỏ giọt gắn sẵn trong ống (emitter) thường có lưu lượng 1 lít, 2 lít, đến 3 lít; trong khi đó các loại đầu tưới nhỏ giọt gắn ngoài (dripper) có giải lưu lượng lớn hơn: 1 lít, 2, 4, 8, 12, 25, hay 30 lít…

Trong bài viết này, chúng ta sẽ so sánh 3 loại đầu nhỏ giọt bù áp thường được sử dụng trong tưới cảnh quan và nhà kính: đầu nhỏ giọt bù áp (PC), đầu nhỏ giọt bù áp chống hút ngược (PCAS) và đầu nhỏ giọt bù áp chống rỉ (PCND).

Phân biệt các loại đầu tưới nhỏ giọt

Vậy sự khác biệt giữa đầu nhỏ giọt PC (Pressure compensate), PCND (Pressure compensate None Drain) và PCAS (Pressure compensate Anti siphon) là gì?

Cấu trúc các loại đầu tưới nhỏ giọt.

Về cấu trúc, cả ba loại đầu nhỏ giọt này đều bao gồm thân đầu nhỏ giọt, bên trong có buồng lọc và miếng silicon đàn hồi.

Thân đầu nhỏ giọt xác định tốc độ dòng chảy của nhỏ giọt và màng ngăn đàn hồi giúp điều chỉnh dòng chảy.

Đối với đầu nhỏ giọt chống rỉ (PCND), độ cứng của miếng đệm silicon thường lớn hơn so với đầu thông thường, từ đó yêu cầu mức áp lớn hơn để có thể mở van. Đây là điều mấu chốt khác biệt của đầu nhỏ giọt bù áp chống rỉ.

Đối với đầu nhỏ giọt bù áp chống hút ngược (PCAS) chúng có cấu chúc ngăn hiện tượng cặn rác hút ngược vào trong thành ống.

Nguyên lý hoạt động đầu tưới nhỏ giọt bù áp

Đầu nhỏ giọt PC cung cấp tốc độ dòng chảy ổn định trong phạm vi áp suất thường bắt đầu từ 0,6-1,0 bar và áp suất lên đến 3,5 bar và cao hơn.

Sự thay đổi áp suất có thể xảy ra do các thành ống dài bị mất áp suất sau mỗi lần nhỏ giọt và theo chiều dài của đường ống cũng như do sự thay đổi độ cao như đồi và thung lũng.

Bất chấp những thay đổi áp suất này, ống nhỏ giọt PC sẽ cho tốc độ dòng chảy ổn định miễn là áp suất trong đường ống vẫn nằm trong phạm vi hoạt động của ống nhỏ giọt.

Một nhược điểm của ống nhỏ giọt bù áp là chúng cho phép không khí nước hoặc bùn chảy ngược qua ống nhỏ giọt và vào đường ống trong điều kiện chân không. Từ đó, các nhà sản xuất nghiên cứu ra đầu nhỏ giọt chống hút ngược.

Đầu nhỏ giọt chống hút ngược PCAS cũng cung cấp dòng chảy liên tục trong phạm vi áp suất vận hành tương tự như đầu nhỏ giọt PC, tuy nhiên, đầu nhỏ giọt PCAS có van một chiều để nước, không khí hoặc bùn không thể chảy ngược qua đầu nhỏ giọt ngay cả trong điều kiện chân không.

Đầu nhỏ giọt PCND cũng có van kiểm tra ngăn dòng chảy ngược tương tự như đầu nhỏ giọt PCAS tuy nhiên ngoài ra chúng còn giữ lại áp suất trong đường ống khi tắt nguồn áp suất. Áp suất duy trì của ống nhỏ giọt PCND thường là áp suất 0,2-0.5 bar.

Ứng dụng từng loại đầu tưới nhỏ giọt

Tất nhiên tất cả điều này phụ thuộc vào ứng dụng của bạn. Đầu nhỏ giọt PC phù hợp nhất cho việc tưới tiêu trên mặt đất, cả ở khu vực đất bằng hay đất dốc có thể làm thay đổi áp suất. Độ cao tăng thêm 1 mét sẽ làm giảm áp suất đường dây đi 0,1 bar và ngược lại. Tuy nhiên, khi có sự thay đổi về độ cao và hệ thống bị tắt, phần lớn nước trong đường ống sẽ thoát ra khỏi các ống nhỏ giọt có độ cao thấp nhất, tạo ra những khu vực cần nhiều nước hơn.

Trong khi nước thoát ra khỏi các ống nhỏ giọt thấp nhất, không khí được hút vào đường ống thông qua các ống nhỏ giọt ở độ cao cao hơn do chân không được tạo ra bởi nước rò rỉ ra khỏi các ống nhỏ giọt thấp hơn.

Lưu ý: điều này chỉ xảy ra khi tắt máy bơm nên nếu chỉ tưới nước một lần mỗi ngày hoặc tùy thuộc vào địa hình cụ thể của khu vực tưới thì ảnh hưởng thường không đáng kể.

Ứng dụng tốt nhất cho ống nhỏ giọt PCAS

Đầu nhỏ giọt PCAS thích hợp nhất cho việc tưới dưới bề mặt (tưới âm đất) vì mắt nhỏ giọt được bảo vệ khỏi bùn chảy ngược vào nhỏ giọt bằng van một chiều. Với cơ chế chống hút ngược (anti siphon), các ống nhỏ giọt thấp nhất trong hệ thống vẫn chảy chậm hơn vì các ống nhỏ giọt ở độ cao cao hơn không thể cho không khí, bụi bẩn hoặc bùn vào hệ thống để giảm bớt chân không được tạo ra.

Điều này có nghĩa là vẫn có thể có một số khu vực có vấn đề nơi dòng chảy cao hơn xảy ra khi tắt hệ thống.

Ứng dụng tốt nhất cho ống nhỏ giọt PCND

Đầu nhỏ giọt PCND thích hợp nhất cho việc tưới dưới bề mặt mặc dù chúng cũng thường được sử dụng trên bề mặt.

Đầu nhỏ giọt PCND có tất cả các lợi ích của đầu nhỏ giọt PC và PCAS nhưng hoạt động đồng đều hơn trong quá trình tắt mở hệ thống liên tục (tham khảo thêm: Hệ thống tưới nhỏ giọt nhấp nháy).

Thông thường, đường ống duy trì áp suất 0,3 bar tương ứng với cột nước cao 2 mét. Điều này có nghĩa là trong quá trình tắt, hệ thống sẽ tiếp tục chạy bình thường cho đến khi áp suất đường dây giảm xuống áp suất 0,3 bar ở đầu nhỏ giọt thấp nhất, trong trường hợp đó tất cả các đầu nhỏ giọt sẽ ngừng chảy và nước trong đường dây không thoát ra khỏi mức thấp nhất.

Điều này lý tưởng khi tưới nhiều lần trong ngày chẳng hạn như được thực hiện trong nhà kính với hệ thống tưới xung hoặc bất cứ khi nào dòng chảy cao hơn khi tắt là điều không mong muốn ở những khu vực có độ cao thấp hơn.

Xem thêm: TOP 3 hệ thống tưới tự động